"Ή θα βρω τον δρόμο ή θα τον φτιάξω..."

Χρονική περίοδος: Β' Καρχηδονιακός Πόλεμος, 218-202 π.Χ.

Το 221 π.Χ. ο Αννίβας Μπάρκα ( Hanba' al, δώρο του Μπάαλ, θεότητας των Καρχηδονίων) χρίζεται αρχιστράτηγος του καρχηδονιακού στρατού και είναι αποφασισμένος να καταστρέψει τη Ρώμη, υποκινούμενος από το άσβεστο μίσος που θρέφει γι' αυτή. Ο πατέρας του, Αμίλκας Μπάρκα δεν κατάφερε να το πραγματοποιήσει, φρόντισε, όμως, να διαποτίσει τον Αννίβα με την ίδια φλόγα. Αυτός δεν σκόπευε να τηρήσει παθητική στάση και να περιμένει, αλλά να βαδίσει, ο ίδιος, εναντίον της "Αιώνιας Πόλης". Διαβαίνοντας με το στράτευμά του (50.000 πεζοί, 10.000 ιππείς και 37 πολεμικοί ελέφαντες) τον ποταμό Έβρο (σημερινή Ισπανία) και ανακαταλαμβάνοντας την πόλη Seguntum, ο Αννίβας παραβίαζε τη συνθήκη ειρήνης που είχε συναφθεί με τους Ρωμαίους. Δύο ήταν οι πιθανές διαδρομές που μπορούσαν να ακολουθήσουν οι Καρχηδόνιοι. Η πρώτη, δια θαλάσσης, ήταν απαγορευτική διότι το ρωμαϊκό ναυτικό που κυριαρχούσε σε αυτόν τον τομέα, καραδοκούσε να καταβυθίσει οποιαδήποτε αποβατική ενέργεια. Η δεύτερη, που ήταν και η μόνη χερσαία οδός που παρέκαμπτε τον τεράστιο ορεινό όγκο των Άλπεων και οδηγούσε στην κοιλάδα του Πάδου, στη βόρεια Ιταλία, φυλασσόταν καλά από τις ρωμαϊκές λεγεώνες. Γι' αυτό οι Ρωμαίοι αισθάνονταν ασφαλείς και δεν έδιναν και ιδιαίτερη σημασία στα σχέδια του Αννίβα. Για τον ίδιο, όμως, υπήρχε και τρίτη διαδρομή που, μέχρι εκείνη τη στιγμή, θεωρούνταν απροσπέλαστη. Μέσω των Άλπεων. Όταν ανακοινώνει αυτή του την απόφαση στους στρατηγούς του, εκείνοι θορυβούνται από το αδιανόητο αυτό σχέδιο και προσπαθούν να τον μεταπείσουν λέγοντάς του, ότι δεν υπάρχει δρόμος μέσα από τις δύσβατες, χιονοσκέπαστες, αλλά και αχαρτογράφητες για τους ίδιους, οροσειρές των Άλπεων. Ο Αννίβας απαντά με το μνημειώδες: "Aut viam inveniam, aut faciam" (λατινικά), (Ή θα βρω τον δρόμο ή θα τον φτιάξω). Μέχρι εκείνη τη στιγμή, κανένας στρατός αυτού του μεγέθους δεν είχε αποτολμήσει να διασχίσει τις Άλπεις. Ο Αννίβας κινείται με δεξιοτεχνία και ταχύτητα στην εχθρική γαλατική νότια Γαλλία και αποφεύγει με ευφυή τεχνάσματα και ελιγμούς τους Ρωμαίους που σπεύδουν να τον αντιμετωπίσουν. Το φθινόπωρο του 218 π.Χ. οι αφιλόξενες Άλπεις, μαζί με τα πρώτα χιόνια υποδέχονται και το καρχηδονιακό εκστρατευτικό σώμα. Όμως, οι άνδρες του, προερχόμενοι σχεδόν όλοι από θερμά κλίματα και με ιδιαίτερα ελαφριές ενδυμασίες, ούτε εξοπλισμένοι, ούτε εφοδιασμένοι είναι κατάλληλα. Οι κακουχίες, οι στερήσεις, το γεωγραφικό ανάγλυφο και οι αδυσώπητες συνθήκες που επικρατούν σε τέτοιο υψόμετρο τους αποδεκατίζουν. Μάλιστα, ένα από τα θύματα είναι και ο ίδιος ο γιος του Αννίβα, ο Φουάβα, που υποκύπτει στο κρύο. Μία εκδοχή αναφέρει, πως ο Αννίβας θέλοντας να ενθαρρύνει και να παρακινήσει τους άνδρες του και να τους αποδείξει το στέρεο του εδάφους, ξεπεζεύει και με ένα ραβδί χτυπά τους βράχους φωνάζοντας, προκαλώντας έτσι μία χιονοστιβάδα που τους καταπλακώνει. Τα περισσότερα θύματα, εκ των οποίων και ελέφαντες, καταγράφονται στην κατάβαση, αφού οι πτώσεις είναι συνεχείς και η αντοχή εξαντλείται. Η ακριβής διαδρομή που ακολούθησε ο Αννίβας και ο στρατός του αποτελεί και σήμερα αντικείμενο έρευνας και διαφωνιών. Πιο πιθανό θεωρείται ότι χρησιμοποιήθηκε το πέρασμα Κολ ντυ Μοντ Ζενέβρ. Παρά τα προβλήματα και τις απώλειες, ο στρατός του Καρχηδόνιου ηγέτη, ολοκληρώνει το φοβερό αυτό ελιγμό, περνώντας στην, εντεύθεν των Άλπεων, Γαλατία και ξεχύνεται στις πεδιάδες της. Το τίμημα, όμως, είναι βαρύ. Υπολογίζεται πως το μισό από το αρχικό στράτευμα του Αννίβα χάνεται κατά τη διέλευση των Άλπεων, η οποία αποτελεί, μέχρι σήμερα, μία από τις πιο εντυπωσιακές, ριψοκίνδυνες και αμφιλεγόμενες επιχειρήσεις στην Παγκόσμια Ιστορία. Ο Αννίβας θα προσπαθήσει να αναπληρώσει αυτές τις απώλειες στρατολογώντας τους, αρχικά, δύσπιστους και απρόθυμους Γαλάτες της περιοχής. Ευρισκόμενος στο κατώφλι της Ρώμης θα καταφέρει συντριπτικές νίκες εναντίον της, όπως στη μάχη του ποταμού Τρεβία, της λίμνης Τρασιμένης και στις Κάννες ( μία από τις πλέον φονικές μάχες της αρχαιότητας), εφαρμόζοντας εμπνευσμένα, καινοφανή στρατηγήματα και αξιοποιώντας τους ελέφαντες και το βαρύ νουμιδικό ιππικό του. Το "Hannibal ante portas" (Ο Αννίβας προ των πυλών) στοιχειώνει τη Ρώμη, ενώ η δημόσια αναφορά στο όνομά του ποινικοποιείται. Παρ' όλα αυτά, κωλυσιεργεί, αναλώνεται στον προσεταιρισμό των ρωμαϊκών συμμάχων, δεν προχωρά σε πολιορκία και πλήρη αποκλεισμό της, περιμένοντας τους Ρωμαίους να παραδοθούν. Αυτό δίνει τον απαιτούμενο χρόνο στους Ρωμαίους για ανασύνταξη και πόλεμο φθοράς. Ο αδερφός του, ο Μάχερμπαλ αναγκάζεται να του πει: "Αννίβα, ξέρεις πώς να νικάς, αλλά όχι πώς να εκμεταλλεύεσαι τις νίκες σου". Η Ιστορία μας έχει χαρίσει ελάχιστα παραδείγματα φωτισμένων ηγετών που μπορούσαν να συνδυάσουν τη στρατηγική ευφυϊα με τον πολιτικό ορθολογισμό. Έτσι, ο στρατηλάτης, που παρέμεινε αήττητος σε ευρωπαϊκό έδαφος, ηττάται στη Ζάμα, από το Σκιπίωνα τον Αφρικανό και η Καρχηδόνα ηττημένη για 2η φορά, υπογράφει ειρήνη, με επαχθέστατους όρους, με τους Ρωμαίους. Ο Αννίβας καταδιωκόμενος και περιπλανώμενος αυτοκτονεί το 182 π.Χ. Οι Ρωμαίοι, όμως, ποτέ δεν ξέχασαν την ταπείνωση και τον τρόμο που τους προκάλεσε ο Αννίβας και τελικά πραγμάτωσαν το "Carthago delenda est" ( Η Καρχηδόνα πρέπει να καταστραφεί), ξεθεμελιώνοντας την πόλη το 146 π.Χ., σβήνοντάς τη από το χάρτη μια για πάντα και εξανδραποδίζοντας το σύνολο του πληθυσμού της.

Πηγές:
- "Οι χειρότερες αποφάσεις της Ιστορίας και οι άνθρωποι που τις πήραν", εκδόσεις Κλειδάριθμος
-http://www.militaryhistory.gr/index.php/articles/view/5
- http://greekworldhistory.blogspot.gr/2013/08/blog-post.html
- https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%92%CE%84_%CE%9A%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B7%CE%B4%CE%BF%CE%BD%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CE%A0%CF%8C%CE%BB%CE%B5%CE%BC%CE%BF%CF%82